Dzisiejszy wpis będzie utrzymany w konwencji luźniejszej, ale dotyczy sprawy, z którą spotkaliśmy się w naszej praktyce. Mianowicie chodzi tutaj o „działalność” sądów polubownych, które świadczą dla chętnych przedsiębiorców „usługi” arbitrażu.

Dlaczego cudzysłowy?

Otóż dlatego, że sposób autoprezentacji takiego sądu wywołuje wrażenie, że jest to organ publiczny, a ponadto “Europejski”. Zaś przy lekturze “wyroku” takiego sądu polubownego praktykowi, który rzeczywiście zajmuje się postępowaniami przed sądownictwem europejskim (np. postępowaniem przed Europejskim Trybunałem Praw Człowieka) otwiera się przysłowiowa siekierka w kieszeni, ręce opadają, lico zasępia się, a usta miętoszą słowa, które nie powinny funkcjonować w słowniku ludzi kulturalnych.

Przedsiębiorca zwraca się do takiego sądu, płaci, sąd rozpoczyna postępowanie i np. wysyła (bez uprzedniego zapisu na sąd polubowny lub obowiązkowej jurysdykcji) wezwanie na arbitraż drugiej stronie, po czym wystawia “wyrok”. Z pieczęcią z orzełkiem.

Przedsiębiorca, cały szczęśliwy, nie wie, że bez zapisu na sąd polubowny trzyma w ręku nie wyrok, a co najwyżej dokument prywatny.

Wypada więc tu zauważyć, że:

1)            „europejskie” sądownictwo to Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej (a więc sądownictwo unijne z siedzibą w Luksemburgu) oraz Europejski Trybunał Praw Człowieka (z siedzibą w Strasburgu, w ramach systemu Rady Europy),

2)            arbitraż (postępowanie polubowne) unormowane w k.p.c. jest dobrowolne i wymaga zapisu na sąd polubowny – nie można zmusić np. Skarbu Państwa do arbitrażu,

3)            jeśli arbitraż jest przymusowy, to wynika to z czegoś wiążącego – albo z ustawy, albo z umowy międzynarodowej, ew. z prawa Unii.

Jeśli, drodzy Przedsiębiorcy, np. widzicie, że Państwa sąd polubowny powołuje się na Europejski Tytuł Egzekucyjny sugerując, że na wniosek strony wydaje ETE…to pamiętajcie, że na podstawie art. 2 ust. 2 lit. d Rozporządzenie nr 805/2004 nie ma zastosowania m. in. do arbitrażu. A art. 6 Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności nie ma zastosowania z punktu widzenia EKPC do postępowań przed sądami polubownymi.