BUSINESSMAN? BUSINESS PERSON?  Czy BUSINESS EXECUTIVE?

Czyli o tzw.: „sexist language”.

Jako pełnomocnicy zajmujący się przekładem prawniczym zwracamy uwagę, aby w tłumaczonych tekstach na j. angielski używać języka neutralnego płciowo czyli unikać wszelkich form, które niepotrzebnie identyfikują płeć.

Warto zauważyć, iż już w 2008r. Parlament Europejski przyjął wielojęzyczne wytyczne dotyczące języka neutralnego płciowo:

(https://www.europarl.europa.eu/cmsdata/187107/GNL_Guidelines_PL-original.pdf)

Zgodnie z definicją zawartą w wytycznych:

„Język neutralny płciowo to ogólne określenie służące zdefiniowaniu języka pozbawionego znamion seksizmu, języka, który jest inkluzywny lub równościowy. Celem języka neutralnego płciowo jest unikanie wyboru słów, które można interpretować jako tendencyjne, dyskryminujące lub poniżające, ponieważ sugerują wyższość jednej płci nad drugą. Stosowanie równościowego i inkluzywnego języka pomaga także ograniczyć stereotypy płciowe, wspiera rozwój społeczny i przyczynia się do osiągnięcia równouprawnienia płci.”

Język angielski należy do języków, w których występuje rodzaj neutralny – rzeczowniki osobowe są przeważnie neutralne płciowo, a zaimki osobowe są nacechowane płciowo. Odniesień do płci można uniknąć, stosując terminy neutralne płciowo, tj. słowa, które nie zawierają desygnatu płci i odnoszą się do ludzi ogółem, bez podkreślania, czy chodzi o kobiety czy o mężczyzn. I tak  w j. angielskim:

• „chairman” zastępuje się „chair” lub „chairperson”,
• „salesman” zastępuje „sales-representative”,
• „policeman” lub „policewoman” zastępuje „police officer”,
• „spokesman” zastępuje „spokesperson”,
• „stewardess” zastępuje „flight attendant”,
• „headmaster” lub „headmistress” zastępuje „director” lub „principal” itd.,
• „businessman” zastępuje „businessexecutive” lub „businessperson”,

Tendencja do neutralności płciowej języka doprowadziła do zaniku starszych form rodzaju żeńskiego, a wcześniejsza forma rodzaju męskiego stała się uniwersalna (np. „actor” zamiast „actress”). Stosuje się także język inkluzywny płciowo, zastępując na przykład wyraz „he” („on”) wyrażeniem „he or she” („on lub ona”) lub t.zw. singular „their” (E.g. Every human being has a legal capacity from the moment of their birth).

I tak zamiast:

A judge should meet his responsibility to avoid any suspicion of bias in his judgment.

należałoby napisać:

Judges should meet their responsibility to avoid any suspicion of bias in their judgment.

ZAMIAST:

A lawyer knows better than the layman that knowledge of where to find the law is at least as useful as knowledge of specific legal provisions.

PROPONUJEMY

A lawyer knows better than the layperson that knowledge of where to find the law is at least as useful as knowledge of specific legal provisions.

ZAMIAST:

When commencing court proceedings, the lawyer must ensure that his client has been fully advised about the risks of litigation. In particular, he must give the client a realistic estimate of the likely costs.

PROPONUJEMY:

When commencing court proceedings, the lawyer must ensure that a client has been fully advised about the risks of litigation. In particular, the client must  be given a realistic estimate of the likely costs.

ZAMIAST:

If a client does not pay his bills, he cannot expect the lawyer to carry out further work for him.

PROPONUJEMY:

If clients do not pay their bills, they cannot expect the lawyer to carry out further work.

Co ciekawe forma “singular they/their”  istnieje w angielskim od dawna. Spotykamy ją w:  “Hamlecie” , “Mansfield Park” , czy  “The Universal Declaration of Human Rights”.

Nie wiadomo dlaczego od XIX wieku zaczęto uznawać ją za zbyt kolokwialną i próbowano ograniczyć jej stosowanie.

Dziś nikt nie ma wątpliwości, iż  “pojedyncze they/their” jest akceptowalne jako pełnoprawna forma i co najważniejsze stosowana przez współczesną anglosaską legislatywę, judykatywę jak i egzekutywę.

Na marginesie warto zauważyć, iż w mniej formalnej komunikacji powinniśmy zdecydowanie unikać wyrażeń nacechowanych stereotypami odnośnie płci. I tak zamiast:

Gentleman’s agreement- Informal agreement

Founding fathers-founders

in layman’s terms-in simple, non-technical  language,

Maiden name-Birth name

I PAMIĘTAJMY:

NIE !!! Woman did well for a woman/as well as a man (pol. Jak na kobietę dobrze jej poszło), ale

“Woman did well !” czyli Dobrze jej poszło!

Izabela Konopacka