Przedmiotem niniejszej notki jest środek prawny, który przysługuje każdemu podlegającemu prawu polskiemu. „Skarga do Strasburga”, bowiem o niej tu będzie mowa, to skarga, której nie da się znaleźć w którejś z polskich ustaw. Przysługuje ona bezpośrednio na podstawie Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności – popularnie zwanej Europejską Konwencją Praw Człowieka (EKPC), a właściwy do jej rozpoznania jest Europejski Trybunał Praw Człowieka z siedzibą w Strasburgu, Francja.

Skarga ta może nam pomóc dopiero po wyczerpaniu drogi prawnej w Polsce – niekiedy łącznie ze skargą kasacyjną. Skarga ta, jako dodatkowy, pomocniczy względem krajowych środków prawnych instrument ochrony praw człowieka, zabezpiecza zapisane w Konwencji i Protokołach do niej prawa – takie jak prawo do rzetelnego procesu, prawo do prywatności i życia rodzinnego, a także prawo do własności. Samą skargę można napisać po polsku, ale nasza kancelaria sporządza ją i kolejne pisma procesowe (pleadings) po angielsku, który to język jest jednym z języków roboczych Trybunału.

W ramach przygotowania skargi należy wcześniej wyczerpać krajowe środki prawne – co w zależności od sprawy może obejmować np. wniesienie skargi kasacyjnej. Istotne jest także zachowanie terminu na wniesienie skargi. Należy pamiętać, aby zarzuty konwencyjne zostały podniesione przynajmniej co do istoty w toku postępowania krajowego. W tym zakresie zazwyczaj zgłaszamy wyraźne zarzuty oparte na Konwencji w toku postępowania krajowego (np. w piśmie przygotowawczym albo w apelacji).

Dzięki skardze możemy uzyskać potwierdzenie naruszenia EKPC (np. na potrzeby wznowienia postępowania), a także podstawowo odszkodowanie pieniężne.

Nasza bibliografia (wybór)

1. W. Schabas, ECHR – a Commentary, Oxford 2015
2. P. Leach, Taking a Case to the European Court of Human Rights, Oxford 2017
3. D. Harris, M. O’Boyle, E. Bates, C. Buckley, Harris, O'Boyle, and Warbrick – Law of the European Convention on Human Rights 3e¸ Oxford 2014
4. L. Garlicki, P. Hofmański, A. Wróbel, Konwencja o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności, Tom I, II oraz Protokoły 1, 4, 6 i 7, Warszawa 2010-2011